• سید علی طباطبایی یزدی
قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم:
إن السعيد كل السعيد حق السعيد من أحب عليا في حياته وبعد موته وإن الشقي كل الشقي حق الشقي من أبغض عليا في حياته وبعد وفاته.
[امالى شيخ صدوق]
..و بدهند زكات را و ايشان در ركوع باشند
اگر با مطالعه در تاریخ اسلام میبینیم سراسر تاریخ نبوت حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم، (يعنی از سال اول بعثت تا هجرت به مدینه و پس از آن تا رحلت نبی اکرم) همه جا در کنار پیامبر، چهره درخشان امیرالمومنین علیه السلام حضور دارد و اگر با یک بررسی در صدها هزار حدیث، ببینیم در بالاترین آموزه های اخلاقی و عمیقترین معانی فکری و عناصر تشکیل دهنده اندیشه اسلامی، نام او، رفتار او و کلام او جاریست، واگر به بزرگان و عالمان و عارفان و اندیشمندان قرون متمادی نظری بیفکنیم و ببینیم همه واله و شیدای شخصیت رفیع اویند و دل در گرو او سپرده اند جای تعجب نیست. جز این نباید باشد که کودکی بود که پیامبر در آغوش خود میخواباند و با خود به هر جا میرفت میبرد. نوجوانی بود که هر روز با بوسه بر رخسار پیامبر با نور نبوتش آشنا بود و از همان آیه اول قرآن و اقرأ بسم ربک الذی خلق در غار حرا در کنار پیغمبر شاهد نزول وحی بود. در جوانی شیدای لقای حق، در جنگها، به تعبیر مورخان، چون پروانه بر گرد پیغمبر میچرخید و شمشمیر میزد. همدم خلوت و جلوت پیغمبر بود و چه بسیار در هنگام نزول وحی سر پیامبر را در دامان خود داشت.
کسی که در محضر الهی بانگ لو کشف الغطاء ما ازددت یقینا سر میدهد و حضرت رسول برای عروج از عالم خاکی به ملکوت الهی در بستر مرگ او را در بغل میگیرد و جان تسلیم میکند پادشاه ملک ایمان است و خاطر پیامبر را چنان به خود مشغول میکند که پیامبر با نگاه عاشقانه ای به او میگوید یا علی ما سألت الله شيئا إلا سألت لك مثله
انعکاس چنین سلطنتی که حکم از زبان خالق داور کرده و آفاق را به مهر مسخر کرده در کلام خدا بسیار متوقع است.
در گنجنیه عظیم نسخ خطی کتابخانه لالهلی در اسلامبول، نسخه خطی کهنی از سال ۷۳۸ هجری، نگهداری میشود که مجموعه ای است از چند رساله از ابوالفضائل مظفر بن أبی بکر احمد بن محمد حنفی رازی، از عالمان حنفی مذهب قرن هفتم. در میان این نسخه، رساله ای از او به جای مانده است با عنوان «ما نزل من القرآن فی علی علیه السلام». این دانشمند حنفی، توانسته است در طی مطالعات قرآنی، و بررسی شأن نزول آیات و آنچه پیرامون نزول قرآن در احادیث و کتب پیشینیان آمده است، گزارشی از آیات نازل شده پیرامون امیرالمؤمنين على بن أبيطالب عليه السلام ارائه دهد. تعداد اين آيات بيش از صد و پنجاه آیه است و با تأملی بر این آیات دریافته میشود که فضیلت های ارزشمند و درجات رفیعی که کلام خداوند درباره امیر مؤمنان عليه السلام آورده است بى نظير است و جايگاه قدسى آن حضرت را در قله فضائل بشرى نمايان ميكند.
برای تأمل در اين آيات و مراجعه به كتب تفسير براى درك بهتر و تشخيص موقعیت معرفت شناسانه فضیلتهایی که برای حضرت علی علیه السلام نازل شده است، عنوان سوره ها و شماره آياتى را كه در اين رساله خطى ذكر شده است تقديم ميشود:
ابراهيم: ۲۴ ، ۲۸ ـ احزاب: ۲۳ ، ۲۵ ، ۳۳ ، ۵۸ ـ احقاف: ۲۹ ـ اسراء: ۲۶ ، ۴۴ ، ۸۹ ـ اعراف: ۴۴ ، ۴۶ ، ۶۸ ، ۱۶۵ ، ۱۷۲ ـ آل عمران: ۳۱ ، ۳۳ ، ۵۹ ، ۶۱ ، ۱۰۶ ، ۱۱۳ ، ۱۴۴ ، ۱۵۷ ، ۱۷۳ ، ۲۰۰ ـ انبياء: ۷ ، ۲۴ ، ۱۰۱ ـ انسان: ۷ ـ انعام: ۴۴ ، ۱۵۳ ، ۱۶۰ ـ انفال: ۴۲ ، ۷۵ ـ بقره: ۱۴ ، ۴۵ ، ۷۶ ، ۱۸۳ ، ۱۹۹ ، ۲۰۴ ، ۲۰۷ ، ۲۰۸ ، ۲۷۴ ـ بلد: ۳ ـ بينه: ۷ ـ تحريم: ۴ ـ تكاثر: ۸ ـ تكوير: ۷ ـ توبه: ۳ ، ۱۶ ، ۱۹ ، ۴۰ ، ۷۴ ، ۱۰۰ ، ۱۱۹ ـ جن: ۱۶ ، ۱۸ ـ الحاقة: ۱۲ ـ حج: ۱۹ ، ۲۵ ، ۴۵ ـ حجر: ۹۲ ـ حجرات: ۱۵ ـ حديد: ۲۸ ـ حشر: ۷ ، ۱۰ ـ الرحمن: ۱۹ ، ۲۰ ، ۲۲ ـ رعد: ۴ ، ۷ ، ۲۸ ، ۲۹ ، ۴۳ ـ زخرف: ۴۱ ، ۴۳ ، ۴۵ ، ۵۸ ، ۷۹ ، ۸۰ ـ زلزله: ۴ ـ زمر: ۹ ، ۳۳ ـ سبأ: ۵۲ ، ۵۴ ـ سجده: ۲۴ ـ شجره: ۱۸ ـ شعراء: ۴ ، ۱۰۰ ، ۱۰۲ ـ شورى: ۱، ۵ ، ۲۳ ، ۴۴ ، ۴۵ ، ۵۲ صافات: ۲۲ ، ۱۳۰ ـ ضحى: ۵ ـ طه: ۸۲ ، ۱۳۵ ـ عنكبوت: ۲ ـ غافر: ۸۴ ـ فاطر: ۲۸ ، ۳۲ ـ فتح: ۶ ـ فرقان: ۵۴ ـ قصص: ۵ ، ۶۱ ـ قلم: ۴ ـ قمر: ۴۳ ، ـ كهف: ۱۰۳ ـ مؤمنون: ۹۵ ـ مائده: ۵ ، ۵۵ ، ۹۵ ـ مجادله: ۷ ، ۱۲ ، ۲۲ ـ محمد: ۹ ، ۲۵ ، ۲۸ ، ۳۰ ـ مدثر: ۳۹ ـ مريم: ۹۶ ، ۹۷ ـ مطففين: ۹ ، ۲۰ ، ۲۹ ـ معارج: ۱ ـ نجم: ۱ ـ نحل: ۴۳ ، ۹۰ ـ نساء: ۳۶ ، ۴۳ ، ۵۴ ، ۵۸ ، ۵۹ ، ۶۵ ، ۶۶ ، ۱۴۵ ، ۱۷۵ ـ نمل: ۸۲ ـ نور: ۳۶ ، ۳۷ ، ۴۷ ، ۵۵ ـ هود: ۱۲ ، ۱۷ ، ۱۱۶ ـ واقعه: ۱۱ ، ۱۳ ، ۹۰ ، ۹۱ ـ يوسف: ۱۰۸ ـ يونس: ۲۵ ، ۲۶ ، ۵۸
۱.
آيه ۵۵ سوره مائده از آياتى كه در شأن اميرالمؤمنين على عليه السلام نازل شده است، از ترجمه آيه در تفسير ابوالفتوح رازى.
۲.
اولین کلمه از مائه کلمه جاحظ.
۳.
عن علقمة والأسود عن عائشة عن النبي صلى الله عليه وآله وسلم أنه قال وهو في بيتي لما حضره الموت فقال: أدعوا لي حبيبي فدعوت أبابكر رضى الله عنه فنظر إليه رسول الله عليه السلام ثم وضع رأسه ثم قال أدعوا لي حبيبي فقلت ويلكم أدعوا له علي بن أبي طالب رضي الله عنه فوالله مايريد غيره فلما رآه فرج الثوب الذي كان عليه ثم أدخله فيه فلم يزل يحتضنه حتى قبض ويده عليه
قندوزى، ينابيع الموده: ۲/۱۶۳ اربلي، كشف الغمة: ۱۰۰ خوارزمي، مناقب: ۶۸ ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق:۴۲/۳۹۳ طبري، ذخائر العقبى: ۷۲ ابن شهرآشوب، مناقب: ۲/۶۴
نجم الدين مختار بن محمود بن محمد غزمينى، از علمای حنفی بلاد خوارزم، کتابی در فضائل و اعمال مستحب ماه رمضان نوشته است که آن را به ده بخش تقسیم کرده است و یکی از این فصول را به ذکر فضائل علی بن ابی طالب (ع) اختصاص داده است و آن را یکی از اعمال شبهای ماه رمضان میداند و سی حدیث در فضیلت حضرت امیر علیه السلام آورده است که در آن میان حدیث شب پنجم، همین حدیث است و در انتهای آن نوشته است: قال مولانا رحمه الله فما أعظم درجة من كان أول من دعاه للإسلام وآخر من دعاه للتسليم. (نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی شماره ۳۲۴۱)
۴.
طبرى، ذخائر العقبى: ۶۱ هيثمي، مجمع الزوائد: ۹/۱۱۰ ابن أبي عاصم، السنة: ۵۸۲ محاملي، أمالي: ۲۰۳ طبراني، المعجم الأوسط: ۸/۴۷ زرندى حنفي، نظم درر السمطين: ۱۱۹ ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق: ۴۲/۳۱۰ خوارزمى، مناقب: ۱۱۰ علامه حلى، كشف اليقين: ۴۲۷
۵.
علامه محقق سيد عبدالعزيز طباطبائى در یکی از سفرهای خود به تركيه اين نسخه خطى را در كتابخانه سليمانيه استانبول به شماره ۳۷۳۹ استنساخ كرده و در كتاب خود نتائج الأسفار آورده است.