علی نامه - مناجات

مناجات

علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را

• شهریار (محمدحسین بهجت تبریزی)

علی ای هما^۱ی رحمت تو چه آیتی خدا را

که به ماسوا ^۲ فکندی همه سایه هما را

دل اگر خداشناسی همه در رخِ علی بین

به علی شناختم من به خدا قسم خدا را

به خدا که در دو عالم اثر از فنا نباشد

چو علی گرفته باشد سرِ چشمهٔ بقا را

مگر ای سحابِ رحمت تو بباری ارنه دوزخ

به شرار قهر سوزد همه جانِ ماسِوا را

برو ای گدای مسکین^۳ درِ خانهٔ علی زن

که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را ^۴

به جز از علی که گوید به پسر که قاتل من

چو اسیر توست اکنون به اسیر کن مدارا^۵

به جز از علی که آرد پسری ابوالعجایب

که عَلَم کند به عالَم شهدای کربلا را

چو به دوست عهد بندد ز میان پاکبازان

چو علی که می‌تواند که به سر برَد وفا را؟

نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت

متحیرم چه نامم شهِ مُلکِ لافتی ^۶ را

به دو چشم خون‌فشانم هله ای نسیم رحمت

که ز کوی او غباری به من آر توتیا را

به امید آنکه شاید برسد به خاکِ پایت

چه پیام‌ها سپردم همه سوز دل، صبا را

چو تویی قضای گردان به دعای مستمندان

که ز جان ما بگردان، رهِ آفتِ قضا را

چه زنم چو نای هر دم ز نوای شوق او دم

که لسان غیب^۷ خوشتر بنوازد این نوا را

«همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی

به پیام آشنایی بنوازد آشنا را»

ز نوای مرغ یاحق بشنو که در دل شب

غم دل به دوست گفتن چه خوش است شهریارا

۱. مرغی است که در فرهنگ ادبی، نماد خوشبختی و اقبال است

۲. یعنی هر چیزی غیر از خدا

۳. سعدی شیرازی در غزلی می‌گوید: برو ای گدای مسکین و دری دگر طلب کن / که هزار بار گفتی و نیامدت جوابی. شاید شهریار در این شعر ناظر به معنی این بیت سعدی بوده و دری را که رحمتش به سوی ماسوا باز می‌شود را در جواب این بیت سعدی معرفی کرده باشد.

۴. اشاره است به واقعه بخشیدن انگشتر در حال رکوع که در قرآن کریم نیز بدان استناد شده است. «نگین پادشاهی» نیز اشاره دارد به روایتی که می‌گوید انگشتری که امیرالمؤمنین به آن مرد فقیر بخشید انگشتر سلیمان نبی بوده است و به دستور پیامبر اکرم آن انگشتر را به قیمت بالایی از آن مستمند خریدند تا نزد خاندان نبوت بماند.

۵. اشاره به سفارشی است که امیرالمؤمنین به فرزندش امام حسن مجتبی علیه السلام کرد تا از ابن ملجم پذیرایی کند.

۶. اشاره به «لا سیف إلا ذو الفقار ولا فتی إلا علی» دارد.

۷. منظور حافظ شیرازی است که به لسان الغیب ملقب است. شهریار در بیت بعد عین سروده حافظ شیرازی را آورده است و در این زبان حال گنجانده.

شاعر: شهریار
برچسب: ادبیات فارسی، معاصر، ایران

شهریار